AUTOR: Giuseppe Di Pasquale — były prezes Włoskiego Zrzeszenia Kardiologów
Ból klatki piersiowej, w okolicach serca, bardziej lub mniej silny, jest jednym z tych niepokojących symptomów, które skłaniają nas do natychmiastowej konsultacji z lekarzem. W dodatku często jest to symptom trudny do zinterpretowania dla samych lekarzy: wiele chorób — niektóre poważne, inne zaś mało niepokojące — objawia się właśnie w ten sposób. Dzieje się tak, ponieważ praktycznie każdy narząd obecny w klatce piersiowej (i nie tylko) może być odpowiedzialny za powstanie bólu, choć oczywiście wszyscy obawiają się przede wszystkim kłopotów z sercem.
Jak zatem rozpoznać, czy ból w klatce piersiowej jest rzeczywiście zawałem, którego tak się wszyscy obawiamy?
Nie zawsze jest to proste, zwłaszcza w przypadku kobiet, osób w podeszłym wieku i cukrzyków, u których objawy chorób wieńcowych i zawału mogą być nietypowe bądź niejednoznaczne —
tłumaczy Giuseppe Di Pasquale, były prezes Włoskiego Zrzeszenia Kardiologów. Poza tym w większości przypadków ból w klatce piersiowej nie ma nic wspólnego z sercem: często chodzi o bóle międzyżebrowe lub chorobę refluksową przełyku. Jest to więc sytuacja skomplikowana dla samych lekarzy. Nieprzypadkowo Krajowe Stowarzyszenie Lekarzy Kardiologów oraz Włoskie Stowarzyszenie Medycyny Ratunkowej opublikowały z myślą o lekarzach pracujących na pogotowiu listę wskazówek mających pomóc im w natychmiastowym rozpoznaniu zawału.
Jakie są czynniki, które najczęściej wskazują na prawdziwy problem kardiologiczny?
Wiek (powyżej 55 lat u mężczyzn i powyżej 65 lat u kobiet), obecność choroby kardiologicznej, a także umiejscowienie, cechy charakterystyczne i sposób rozprzestrzeniania się bólu. Niebezpieczny jest ból, który zwiększa się podczas wysiłku, który nie powstaje po prostu w wyniku ucisku na klatkę piersiową i który sprawia wrażenie, jakby pochodził prosto z serca.
Jaki ból jest typowy w przypadku zawału?
Na ogół zaczyna się za mostkiem, po lewej stronie klatki piersiowej lub w okolicy wpustu żołądka, przypomina uścisk i ma tendencję do promieniowania w kierunku ramion, pleców, szyi i szczęki. Jeżeli dodatkowo występują nudności, pocenie się, trudności z oddychaniem, to jest bardzo prawdopodobne, że mamy do czynienia właśnie z zawałem.
Jakie jest kluczowe pytanie, które powinniśmy zadać w takim przypadku?
Jeżeli na pytanie: „Gdzie pan/pani odczuwa ból?”, pacjent odpowiada, wskazując precyzyjnie palcem na określony punkt, zazwyczaj nie ma powodów do wszczynania alarmu; jeżeli natomiast dotyka klatki piersiowej otwartą dłonią, możliwe jest, że chodzi o ból wieńcowy.
Ile czasu należy odczekać, zanim zaczniemy się naprawdę martwić?
Jeżeli ból klatki piersiowej trwa dłużej niż dziesięć minut, ma cechy typowe dla bólu sercowego i łączy się ze złym samopoczuciem ogólnym, należy dzwonić po pogotowie. Lepiej podnieść fałszywy alarm niż pozostać bezczynnym w przypadku zawału. W przypadku częściowej niedrożności naczyń wieńcowych ból mija po paru minutach; jeżeli mamy do czynienia z zawałem, a więc z całkowitą niedrożnością naczynia wieńcowego, ból nie ustaje, a wręcz narasta.
Jedna z tętnic wieńcowych, w których płynie krew do komórek mięśnia sercowego staje się niedrożna
1. W jednej z tętnic wieńcowych tworzy się „korek”, który blokuje przepływ krwi
2. Jeżeli niedrożność trwa dość długo, część serca poniżej tętnicy pozostaje bez tlenu, co może wywołać martwicę, czyli obumarcie komórek
· Sprawdzić czy ból w klatce piersiowej trwa dłużej niż 10 minut.
· Jeżeli ból trwa dalej i ma cechy typowe dla bólu serca zadzwonić po pogotowie.
· W szpitalu przeprowadza się diagnozę za pomocą elektroradiogramu oraz mierzy się poziom enzymów uwalnianych przez komórki serca do krwi.
MOŻLIWE PRZYCZYNY BÓLU W KLATCE PIERSIOWEJ:
Z POWODU SERCA |
Z INNYCH POWODÓW |
Angina Prinzmetala lub zawał Przepływ krwi w naczyniach wieńcowych ustaje. W przypadku anginy niedrożność trwa zaledwie kila minut, w przypadku zawału jest trwała Zapalenie osierdzia To stan zapalny zewnętrznej powłoki serca. Ból jest podobny do tego odczuwanego przy zawale, ale przy zmianie pozycji może się przemieszczać i zmieniać natężenie Wypadnięcie zastawki dwudzielnej To wada występująca przy zamykaniu się jednej z zastawek serca. Może powodować ból podobny do kłucia szpilką, często towarzyszą mu kołatanie serca, uczucie zmęczenia, trudności z oddychaniem, a także uczucie niepokoju, migrena czy kłopoty ze snem Skurcze przedwczesne pozazatokowe Nazwą tą określa się przedwczesne uderzenia serca, które czasem odczuwane są jako krótko-trwały, ale ostry ból lub jako uczucie napięcia w lewej części klatki piersiowej |
Zator płucny Skrzep blokuje naczynie płuca, ból jest podobny do tego odczuwanego przy zawale, występują ogólne trudności z oddychaniem Choroby układu oddechowego W zapaleniu opłucnej ból jest większy przy głębokim wdechu lub przy kaszlu. W przypadku odmy opłucnowej (powietrze wiernie opłucnej), ból jest przeszywający jak ukłucie nożem i narasta przy oddychaniu Niepokój Czasem maże powodować ból w klatce piersiowej, trudności z oddychaniem, kołatanie serca czy zawroty głowy. Ból może przybierać różnorakie formy, często choremu się wydaje, że jest to ból serca Refluks przełyku Powoduje pieczenie i ból za mostkiem, przede wszystkim po posiłku lub w pozycji leżącej; często towarzyszy mu wydostawanie się kwaśnych płynów z żołądka |
GDZIE SIĘ ZACZYNA I W JAKIM KIERUNKU PROMIENIUJE
JAK JEST OPISYWANY
Często jako ból podobny do tego odczuwanego przy uderzeniu pięścią, przy mocnym uścisku, jako uczucie ciężkości, jakby się było przygniecionym kamieniem.
PALEC CZY OTWARTA DŁOŃ:
Jeżeli na pytanie: ,,Gdzie pan/pani odczuwa ból?”, pacjent odpowiada, wskazując precyzyjnie palcem na określony punkt, zazwyczaj nie ma powodów do obaw, jeżeli natomiast dotyka klatki piersiowej otwartą dłonią, możliwe, że chodzi o problemy z sercem
CO POWODUJE NASILENIE BÓLU:
· Nasila się przy wysiłku
· Nie nasila się przy uścisku na klatkę piersiową
· Nie nasila się przy oddychaniu
JAKIE INNE OBJAWY MOGĄ MU TOWARZYSZYĆ:
· Nudności
· Pocenie się
· Trudności z oddychaniem
JAK DŁUGO TRWA:
W przypadku anginy piersiowej (bólu wieńcowego — chwilowej niedrożności naczyń wieńcowych), ból mija po paru minutach, jeżeli natomiast mamy do czynienia z zawałem, ból nie ustaje, a wręcz narasta.
CZYNNIKI RYZYKA:
· Wiek powyżej 55 lat u mężczyzn i powyżej 65 lat u kobiet
· Obecność choroby kardiologicznej
· Przypadki występujące w rodzinie
LICZBY:
ok. 1 000 000 - Liczba zawałów w Polsce każdego roku
15% - Odsetek pacjentów, którzy po zawale serca umierają w ciągu roku, ponieważ nie kontynuują leczenia
5% - Liczba pacjentów, którzy przechodzą zawał serca przed ukończeniem 40. roku życia
63 lata - Średni wiek mężczyzn, którzy trafiają do szpitala z zawałem serca
74 lata - Średni wiek kobiet hospitalizowanych z powodu zawału serca
Artykuł pochodzi z miesięcznika: